# Güneş patlamalarına karşı kırılgan ve savunmasız teknolojilere bağımlılığımız, böyle bir patlama halinde topyekün bir çılgınlık haline dönüşebilir.
# Bir mega volkan püskürmesi yeryüzündeki hayatı tümüyle olmasa da (en azından insan soyu için) yok edebilir.
# Küresel politik ve ekonomik sistemin kırılganlığı küresel bir anarşiye sebebiyet verebilir.
# Gelir dağılımındaki eşitsizlik, küresel göç dalgaları, küresel bir anarşiye sebebiyet verebilir.
# Bilginin kolay erişilebilirliği ve çeşitliliği düşünmeyi unutan kitlelerin oluşmasına sebebiyet verebilir. Böylece sosyal ve bilimsel sorunlara çare düşünen bireylerin sayısı azalabilir.
# Küresel politik ve ekonomik sistemin kırılganlığı soğuk savaşın geri dönmesine sebep olup yeni bir küresel yok oluş ihtimalini içeren bir savaş tehdidine dönüşebilir.
# Sars ya da Aids gibi daha önce görülmemiş, mutant ya da deforme bir virüs küresel ve ölümcül bir salgına dönüşebilir.
# Bilgisayarların bilgisayarları dizayn etmeye başlamasıyla geometrik yükselişe geçecek olan yapay zeka, efendilerine başkaldırıp yeryüzündeki insan varlığına son verebilir.
# Petrol vs. gibi kaynakların tükenmesi ve ihtiyaçların artmaya devam etmesi küresel bir kıtlık yaşanmasına sebebiyet verebilir.
# Genetik bilimindeki araştırmalar kontrolden çıkıp Golem’lerin ya da klonların dünyayı istila etmesiyle insan ırkı yokoluşa sürüklenebilir.
# Hiç hesapta olmayan kozmik bir felaket yeryüzüne isabet edebilir. Komet, karadelik, meteor çarpması vs. Yeryüzündeki bütün dengeleri geri dönüşü olmayacak şekilde bozabilir.
Çoğu birbiri ile iç içe bu felaketler post-apokaliptik ya da distopik roman ve filmlerde olduğu gibi ansızın ve acımasız bir şekilde, bizi yok etmek için zamanını bekliyor olabilir. Yukarıdaki acemice hazırlanmış listeye daha pek çok madde, konuların uzmanları tarafından ilave edilebilir. Önemli olan; bu listedeki maddelerin kaçı insan eliyle hazırlanmıştır ve henüz işaretleri bile ortaya çıkmadan engellenebilir ya da (eğer kaçınılmazsa) ötelenebilir? Felaket ve kıyamet beklentisi eski bir gelenektir ve her zaman alıcısı bulunur. Ateşli evangelistler varsa onları dinleyen huşu içindeki müritler de oluyor. Ne kadar batıl inanç gibi görünürse görünsün ne kadar bilimdışı olursa olsun katastrofizmin ilginç bir yönü de var: Evrenin ve egonun mutlak varlığının olmadığının anlaşılması. Minibüs yazısı estetiği ile: fani dünya.
Felaketler eşikte bekliyorsa kadim bir arkadaşı yardıma çağırmak akıllara gelebilir: Ahlak. Çok klasik ve sıkıcı. Değil mi? İyi ve güzelin tanımlarının değiştiği bir devirde ahlaktan söz etmek ne kadar demode… mi acaba? Platon ve Aristo, sonrasında İhvan-üs Safa, Farabi, İbn-i Miskeveyh ve nihayet Gazali. Daha sonraları ise bin bir türlü felsefi düşünce akımı ahlak ile ilgilenmiş. Bugün gelinen nokta ise tam olarak, çok sesli bir koronun akor yaparken çıkardığı gürültü gibi. Herkes kendince erdemli, ahlaklı ama kimsenin kimseye faydası yok. Düşmekte olan bir uçakta ahlak hakkında konuşmak, hele hele nutuk çekmek sizi en sempatik yolcu yarışmasında üst sıralara taşımayabilir, evet. Az yukarıda yazan felaket listesine tekrar bir göz atıp şu erdemler üzerinde neden ve sonuç ilişkileri açısından, biraz kafa yormayı sessizce ve kendi kendinize de yapabilirsiniz:
Öfke yerine Ağırbaşlılık
Akıl yerine Hikmet
Şehvet yerine İffet.
Soldakilerin toplamı (bir arada olma durumu) Zulüm, sağdakilerin toplamı ise Adalet. Yukarıda ismi geçen filozof ve hikmet adamlarının hepsi aynı fikirdeler.(*) Aşağıdakini bilemiyorum.
(*) Platon (ya da Eflâtun) Devlet adlı meşhur eserinde yukarıdaki tasnifi yapıyor, Aristo yineliyor, yüzyıllar sonra ilk kez İbn-i Miskeveyh aynı tasnifi alıp uyarlıyor ve Gazali nihai ve en kapsamlı haline getiriyor.
Bir yanıt yazın