Fikir:

– Önemsediğin bir konuda yazmıyorsun.
Bir fikir seni gerçekten heyecanlandırmıyorsa yazmamalısın. Bir derdin olmalı.
– Fikrin yeterince orijinal değil.
1912 yılında ilk yolculuğuna çıkan Titanic adlı gemide birbirine aşık olan iki genç insanın hikayesi iyi bir fikir olabilir ama orijinal değildir.
– Yanlış tür seçmişsin.
Senaryo yazarı kendisini ve hedef kitlesini yeterince tanıyor olmalı, Kramer Kramer’e Karşı filmini yazan senaristin aile ve aile içi ilişkiler konusunda duyarlı bir insan olmadığını düşünebilir misiniz?
– Hikayen sadece senin ilgini çekiyor.
Ümraniye-Üsküdar hattında çalışan zombi minibüs şoförlerinin sendikal haklarıyla ilgili mücadelesi sana ilginç geliyor olabilir. Ama herkesin ilgisini çeker mi acaba?
– Hikayen acınası insanların acınası hikayelerini anlatan acınası bir sonla biten acınası bir hikaye. Ya da daha kötüsü!
Film yapmak çok çok zor bir iştir. İçinde yüksek fikirlerin olmadığı ya da eğlendirmeyen ya da meraktan çatlatmayan bir hikaye yazmak… Neden?
– İlgi çekici bir başlık bulmak için yeterince düşünmemişsin.
Senaryonuzun başlığının senaryonuz hakkında hiç bir şey ifade etmemesi iyi değildir ama başlık, isim, ilk dikkat çeken şeydir. İyi: Silence of the Lambs (Kuzuların Sessizliği) Kötü: Music and Lyrics

Karakter:

– Ana karakterini yanlış seçmişsin.
a-Kahramanın aktif olmalı
b-Kahramanının iyi tanımlanmış bir problemi olmalı
c-Kahramanın problemi seyirciye ilginç gelebilmeli
d-Kahraman kendi problemini çözmeli
– Ana karakterini doğru bir şekilde tasarlamamışsın.
Gelişmeye müsait, davranmaya müsait bir karakter yazılmalı.
– Karakterini kurarken, karakterin hakkında hiç bir şeye ayrıntısıyla odaklanmadan dereden tepeden esinlenmişsin.
Karakteriniz hasta; “Nesi var, nasıl bir hastalık?”, karakteriniz üzgün; “Neden?” olabildiğince spesifik tanımlamalar getirmelisiniz. Çünkü her bir ayrıntıda bir öykü gizlidir. Bu sayede karakteriniz stereotip olmaktan çıkar.
– Karakterine gerçek bir mekan yazmamışsın.
Sahne 1: Ortalama bir kasabanın orta halli bir evi… Böyle bir ev yoktur. Ortalama kasaba nedir? Peki ya orta halli ev? İstanbul’da bir ev ya da Kayseri’de bir ev. Her biri bize bir şey anlatıyor.
– Kahramanında ilgimizi çeken hiç bir şey yok.
Kahramanınızın sempatik olması gerekmez. Ama onda ilgi çekici bir şeyler olması gerekmektedir. As Good As It Gets’deki Jack Nicholson’un karakterini hatırlayın.
– Düşmanların insan değil.
“İstanbul sen mi büyüksün ben mi?” Bir antagonist olarak İstanbul? İşe yaramaz, unutun gitsin.
– Kötü adamlar kahramanından daha güçlü değil.
Kahramanının kendisini geliştireceğini de hesaba katarak, en azından başlangıçta kötü adamın kahramınından daha güçlü olması gerektiğini unutma
– Düşmanları kahramanının değişmesini sağlayacak şekilde tasarlanmamış.
Die Hard filminde John McClane kötü bir evlilik yapmıştır. İlerleyen sahnelerde Kötü Adam Hans Gruber’in John McClaine ile karısına neredeyse evlilik danışmanı gibi davrandığını hatırlayın.
– Kötü Adam’ın kendi filminin kahramanıymış gibi davranmıyor.
Kötü Adam’ın da yaptıkları için mantıklı bir sebebi olması gerekmektedir.
– Kötü Adam’ın kendine has bir dil, konuşma tarzı sergilemiyor.
Last of the Mohicans’da nefis bir kötü karakter olan Magua’nın konuşma tarzı her şeyi anlatıyor.
– Karakterlerin sırf hikaye ilerlesin diye saçma sapan davranıyorlar, çünkü onlar çok “yazılmış” görünüyor
Türkçede “film icabı” dediğimiz şey bu işte!
– Yan karakterlerinin bir kişiliği yok!
Gerçek hayatta karşılaştığınız “yan karakterlerin” – örneğin bir otobüs ya da taksi şoförü – sizce kişiliği yok mu?

William M. Akers’ın Your Screenplay Sucks isimli kitabından