“İyi kitap”

Elli yıl kadar önce Tiflis’te hapisteyken, elime tanınmış bir yazarın kitabı geçti. Hücrede yalnızdım ve sahip olduğum tek kitap buydu. Okudum ve sayısız kereler tekrar okudum. Onu tüm hayatım boyunca hatırlamam gerekirdi değil mi? Daha salıverildiğim anda onu tamamen unuttum ve bugüne dek onu tekrar okumayı canım hiç istemedi. Gerçek edebiyat değildi, nedeni bu… Tolstoy ya da Çehov’sa bir kere okursun ve daima hatırlarsın, hafızanda canlı kalır. Ve tekrar okuduğun zaman onu ne kadar iyi bildiğini görürsün, sanki kırk yıl önce değil, önceki gün okumuşsun gibi gelir. Emin ol, bazı “ölümsüz” yazarların bile biçim olarak kusursuz oldukları halde umursamazca yazılmış kitapları vardır ve bunlar insanın içinde soğukluk yaratırlar, sanki elini soğuk mermer parçasına koymuşsun gibi…

Mihail İvanoviç küçük, kuru elini masanın üzerine koydu ve düşüncesini anlamlı bir hareketle öyle güzellikle ve etkileyici ifade etti ki, orada bulunanlar, hepimiz cansız mermerin üşüten soluğunu duyar gibi olduk.

Ben, derinin altında dolaşan kan gibi, kapağının altında hayatın kıpırdadığı ve uzun süre hatırlanacak, bir gün yeniden okumak isteyeceğiniz kitaba iyi kitap derim.

Aktaran: Mihail Şolohov, Konuşan: Mihail İvanoviç Kalinin, Çeviren: Eser Yalçın. Yazarın Sorumluluğu, Şolohov, de Yayınevi, 1983.